“Câu cá nghèo ba năm, chơi chim hủy cả đời. Một lần học chó đuổi thỏ, từ đó bước vào con đường không lối về; nếu mê chim ưng, đôi mắt đẫm lệ nhìn trời xanh”. Tuy vậy, không phải ai cũng biết hết ý nghĩa của câu này.
Người xưa nói: “Câu cá nghèo ba năm, chơi chim hủy cả đời”, vì sao lại như thế?
Thực ra, câu tục ngữ này từ người xưa muốn diễn đạt ý “chơi bời làm mất chí hướng”. Những sở thích này, trong thời cổ đại, thường là của con nhà giàu, để giết thời gian. Nhưng đối với người dân bình thường, cả ngày bận rộn lo toan cuộc sống, không có thời gian rảnh rỗi và tiền bạc để tham gia vào những thú vui như vậy.
Ngược lại, đối với những người hiện đại thích câu cá, đó là cách rèn luyện kiên nhẫn và nghị lực, một hoạt động giải trí rất tốt. Trước đây, câu cá thường là thú vui của người giàu có, có nhiều thời gian rảnh và nhiều trong số đó là của những người thừa kế giàu có. Đối với người dân thường, câu cá là phải ngồi đó hàng giờ, chịu nắng và cả muỗi đốt, không hẳn là điều gì dễ chịu.
Ngược lại, đối với những người hiện đại thích câu cá, đó là cách rèn luyện kiên nhẫn và nghị lực, một hoạt động giải trí rất tốt.
Về câu tục ngữ “Một lần học chó đuổi thỏ, từ đó bước vào con đường không lối về“, nó không chỉ đơn giản là chó săn thỏ mà còn ám chỉ đến cờ bạc. Cờ bạc dễ gây nghiện và một khi dính vào, rất khó bỏ được; có người tán gia bại sản nhưng vẫn không từ bỏ.
Còn câu: “Nếu mê chim ưng, đôi mắt đẫm lệ nhìn trời xanh”, vào thời xa xưa, việc huấn luyện và nuôi chim ưng là rất mạo hiểm nhưng lại hứa hẹn lợi nhuận lớn. Chim ưng là loài ăn thịt, chăm sóc chúng đòi hỏi nhiều thời gian và tiền bạc. Hằng ngày phải dành thời gian để chăm sóc chúng, lâu dần, cả gia sản có thể tan sổ, và kết quả cuối cùng là chỉ biết ngước mắt nhìn trời.
Quãng thời gian đẹp nhất của cuộc đời bị lãng phí như vậy có đáng tiếc không?
Thêm vào đó, trong quá khứ, khi con người mê mẩn những sở thích như vậy, dễ dàng rơi vào cạm bẫy của nghiện ngập và khó thoát ra. Chơi chim, câu cá không chỉ là niềm đam mê mà còn là biểu tượng của địa vị xã hội. Chỉ có những người giàu có mới có thể tận hưởng cuộc sống mà không gánh chịu bất kỳ áp lực nào.
Tuy nhiên, những hoạt động giải trí này luôn có khả năng mê hoặc, tiêu tiền như nước mà không hề hối tiếc. Nếu không biết cân bằng, dễ dàng rơi vào vòng xoáy và không thể thoát ra. “Sự nghiệp phát triển nhờ cần cù, hư hỏng vì thú vui”, trong khi vui chơi, có thể mất đi những cơ hội vàng và tiền bạc quý báu.
Thêm vào đó, trong quá khứ, khi con người mê mẩn những sở thích như vậy, dễ dàng rơi vào cạm bẫy của nghiện ngập và khó thoát ra.
Ngược lại, trong thời đại hiện đại, những sở thích này ngày càng phát triển mạnh mẽ. Chẳng hạn như các trò chơi điện tử, đã lôi cuốn rất nhiều người, dẫn đến tốn kém thời gian và tiền bạc; khi cảm thấy chán, họ lại chuyển sang những thú vui mới, tiếp tục lặp lại chu trình. Quần áo, trang sức, xe cộ… cũng vậy.
Vì vậy, dù là thời cổ đại hay hiện đại, quá mức đều không tốt. Mọi thứ cần phải có một sự cân bằng hợp lý, quá đà có thể dẫn đến mất mát tinh thần và lãng phí thời gian quý báu. Chỉ cần chúng ta có thể duy trì sự cân bằng giữa công việc và sở thích, không bị chìm đắm quá mức vào những điều không có lợi cho sự phát triển cá nhân, thì cuộc sống của chúng ta sẽ trở nên ý nghĩa và có giá trị hơn.